Portiegrootte als oorzaak van overgewicht

De grootte van de porties is één van de minder bekende factoren die uw gezondheid bedreigen. We zijn de afgelopen tientallen jaren steeds méér gaan eten. De porties in restaurants en ook thuis zijn tegenwoordig vaak groter dan vroeger en vooral: veel groter dan nodig. De portiegrootte wordt vergeten in de strijd tegen vetzucht, volgens dr. Ineke Steenhuis, onderzoeker aan de VU in Amsterdam.

Bijna iedereen eet meer dan nodig

Daardoor eten veel mensen bijna iedere dag meer dan ze nodig hebben, zelfs als ze goed opletten wat ze eten. Een gezonde maaltijd levert een uitgebalanceerde hoeveelheid vetten, koolhydraten, eiwitten en andere stoffen die het lichaam nodig heeft. Maar ook van die vetten, koolhydraten en eiwitten krijgt u tevéél binnen, wanneer u een te grote portie eet. En het is niet ondenkbaar dat u dat doet, want overal om ons heen zien we porties die groter zijn dan nodig. In veel restaurants ligt uw bord wanneer het wordt gebracht letterlijk vòl. De laatste frietjes vallen zelfs over de rand als het wordt neergezet. Hopelijk zou u thuis een bord nooit zo vol maken, maar dan nog heeft u de kans dat uw porties ook thuis groter zijn dan nodig.

De hoeveelheid energie per persoon, bijvoorbeeld in de recepten in Amerikaanse kookboeken (die zijn nou eenmaal onderzocht), is sinds de Tweede Wereldoorlog toegenomen met ruim zestig procent.

Bovendien worden veel producten die we eten aangeleverd in zogenoemde portie-verpakkingen die vaak veel meer bevatten dan nodig zou zijn om uw lekkere trek te stillen.

Een zakje chips bijvoorbeeld bevat tegenwoordig twee keer zoveel als toen de eenpersoonszakjes voor het eerst op de markt kwamen.

Foto: Dedagelijkse aanbevolen hoeveelheid(DCN)

'Gedachteloos eten'

Misschien eet u al nooit uit een portieverpakking, en bent u nog nooit gezwicht voor een van de steeds groter worden chocoladesnoeprepen die energie moeten geven. Dat betekent nog niet dat u nooit méér eet dan verstandig is. Bekend is bijvoorbeeld het volgende 'soep-experiment'.

Een groep studenten, gezeten rond een tafel, kreeg soep te eten uit kommen. Ze deden mee aan een onderzoek, dachten ze, naar een bepaald televisieprogramma waarnaar ze onder het eten zaten te kijken. Van de helft van de studenten werd de hoeveelheid soep in hun kom voortdurend aangevuld via een slangetje van onder tafel, zodat hun kommen steeds halfvol bleven. Die studenten, met de bodemloze-kommen, aten veertig procent meer soep voordat ze aangaven dat ze genoeg hadden, dan degenen met de gewone kommen. Bovendien hadden die studenten geen idee hoeveel soep ze hadden gegeten.

Dat geeft te denken over gedachteloos (voor de tv) zitten eten!

De portie bepaalt hoeveel we eten

En denk eens na over het volgende. Ook, of juist, kinderen zet u gemakkelijk teveel voor, en dat teveel eten de meeste kinderen net zo gemakkelijk op (althans: als het om eten gaat dat ze lekker vinden, natuurlijk). Bij een uitgebreid experiment rond de voeding van jongeren, kregen kinderen tijdens een speelweek na een dag met een bepaald programma van activiteiten, een maaltijd voorgezet die ze erg lekker vonden. De ingrediënten van de spaghetti met saus waren zorgvuldig afgewogen: ieder kind kreeg precies wat een kind van die leeftijd na een actieve dag nodig zou hebben. Na de maaltijd, die alle kinderen met smaak opaten, konden ze meer krijgen, als ze dat wilden. Een enkel kind wilde nog een klein beetje.

Een week later kregen dezelfde kinderen na een dag met precies dezelfde activiteiten als de week ervoor, dezelfde maaltijd. Alleen nu kreeg ieder kind precies twee keer zoveel als nodig. Bijna alle kinderen aten dit veel te grote portie gewoon op! Als een kind dus dagelijks veel te veel te eten krijgt, zal het daar heel snel aan wennen.

Schep eens ietsje minder op

En ga eens na bij uzelf? Bent u er misschien al lang aan gewend? Neemt u niet iedere dag een te grote portie?

Neem vanavond voor de aardigheid eens twee ons groenten met daarbij een iets kleiner stukje vlees dan u gewend bent, en één eetlepel rijst, aardappelen of pasta minder dan anders. Serveer dat allemaal op een kleiner bord en ga dan na de maaltijd eens na of u nou echt te weinig hebt gegeten. Dat is vast niet zo. En dan kan er de volgende dag misschien nóg wel iets af. Het enige waarvoor u moet oppassen, is dat u niet zo weinig eet, dat u later op de avond behoefte krijgt om te gaan snacken!

Bronnen:
'Hap Slik Weg', Brian Wansink, 2006
www.bbc.co.uk/sn/humanbody/truthaboutfood/
Dietisten Cooperatie Nederland